คลินิกรักษาสิว โดยแพทย์โรคผิวหนังโดยเฉพาะ
คลินิกรักษาสิว โดยแพทย์โรคผิวหนังโดยเฉพาะ
วิธีรักษากระลึก และวิธีป้องกันให้ไม่กลับมาเป็นซ้ำ
หลายคนอาจสงสัยว่า กระลึกคืออะไร? ต่างจากกระธรรมดายังไงบ้าง? เพราะบางครั้งรอยดำที่เกิดบนใบหน้าก็ดูเหมือนจะรักษาได้ แต่บางครั้งกลับฝังลึก และยากต่อการรักษา ความจริงแล้วกระลึกเกิดได้จากหลายสาเหตุ ไม่ได้เกิดจากแดดเพียงอย่างเดียว แต่ยังเกี่ยวข้องกับฮอร์โมน พันธุกรรม และสภาพผิวด้วย
วันนี้หมอจะพามาเจาะลึกว่า กระลึกเกิดจากอะไร รักษาได้ด้วยวิธีไหนบ้าง และจะมีวิธีดูแลผิวอย่างไรให้ไม่กลับมาเป็นซ้ำ เพื่อให้เข้าใจและรับมือกับปัญหานี้อย่างถูกต้อง
กระลึก คืออะไร?
กระลึก หรือ ภาษาอังกฤษเรียกว่า Hori’s nevus คือภาวะที่เกิดรอยคล้ำสีน้ำตาลเทาไปจนถึงสีน้ำเงินอมเทาบนผิวหนัง มักพบที่บริเวณโหนกแก้ม ขมับ รอบตา หรือใบหน้า โดยเป็นเม็ดสีที่ฝังลึกอยู่ในชั้นหนังแท้ (Dermis) จึงทำให้รักษาได้ยากกว่ากระทั่วไป
กระลึก เป็นลักษณะยังไง
กระลึกมักปรากฏเป็นรอยคล้ำสีน้ำตาล เทา หรือสีน้ำเงินอมเทา บริเวณโหนกแก้ม ขมับ รอบดวงตา หรือหน้าผาก สามารถเป็นจุดเล็ก ๆ กระจาย หรือเป็นปื้นกว้างได้ สีของกระลึกมักเข้มกว่ากระทั่วไป และมักไม่จางหายเอง หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม
กระลึก มีกี่ประเภท? ประเภทอะไรบ้าง
กระลึกสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทหลัก ๆ ตามตำแหน่งและลักษณะของรอยดำที่พบ ดังนี้
1. กระลึกชนิด Hori’s nevus
กระลึกชนิดนี้มักปรากฏเป็นจุดสีน้ำตาลเทาไปจนถึงน้ำเงินอมเทา กระจายอยู่บริเวณโหนกแก้ม ขมับ หรือรอบดวงตา ลักษณะเป็นจุดหลายจุดแยกกัน ไม่ได้เป็นปื้นใหญ่ มักพบในผู้หญิงวัยผู้ใหญ่ โดยเฉพาะคนเอเชีย สาเหตุเกิดจากเม็ดสีเมลานินสะสมลึกลงไปในชั้นหนังแท้ ทำให้รักษาได้ยากกว่ากระทั่วไปและไม่หายเองตามธรรมชาติ
2. กระลึกชนิด Ota’s nevus
มีลักษณะเป็นปื้นหรือจุดกระจายกว้าง สีเข้มชัดเจน ออกน้ำเงินเทาหรือเขียวอมฟ้า มักพบที่ใบหน้า รอบตา จมูก และบางครั้งอาจลามไปยังเยื่อบุตาดำหรือเยื่อบุตาขาวได้ กระลึกชนิดนี้มักเกิดตั้งแต่วัยเด็กหรือวัยรุ่น และอยู่ถาวรหากไม่ได้รับการรักษา เกิดจากการสะสมของเม็ดสีที่ฝังลึกในชั้นหนังแท้เช่นกัน จึงต้องใช้เลเซอร์เฉพาะทางในการรักษา
กระลึก เกิดจากอะไร
กระลึกเกิดได้จากหลายปัจจัยร่วมกัน โดยหลัก ๆ เกี่ยวข้องกับการผลิตเม็ดสีผิว (melanin) ที่มากเกินไป โดยปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดกระลึก ได้แก่
1. แสงแดด (UV Radiation)
เป็นปัจจัยสำคัญที่สุด รังสี UVA และ UVB กระตุ้นเซลล์สร้างเม็ดสี (melanocytes) ให้ผลิตเมลานินมากขึ้น ทำให้รอยกระเข้มขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
2. ฮอร์โมน
การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน เช่น ช่วงตั้งครรภ์ (หน้ากากคนท้อง), การใช้ยาคุมกำเนิด หรือการบำบัดฮอร์โมนทดแทน ทำให้เซลล์สร้างเม็ดสีทำงานมากขึ้น
3. พันธุกรรม
หากคนในครอบครัวมีประวัติเป็นกระลึก ก็มีความเสี่ยงสูงในการเกิดภาวะนี้
4. ยาและเครื่องสำอางบางชนิด
ยาที่ทำให้ผิวไวต่อแสง หรือผลิตภัณฑ์ที่ระคายเคือง อาจกระตุ้นการสร้างเม็ดสีและทำให้กระลึกชัดขึ้น
กระลึก ต่างจากกระตื้นยังไง
กระลึกต่างจากกระตื้นตรงที่เม็ดสีฝังลึกในชั้นหนังแท้ ทำให้สีเข้มกว่าและจางยาก ส่วนกระตื้นเกิดจากเม็ดสีที่อยู่ชั้นหนังกำพร้า สีมักอ่อนกว่าและสามารถจางหายเองได้
กระลึก ต่างจากฝ้ายังไง
กระลึก เกิดจากเม็ดสีฝังลึกในชั้นหนังแท้ ทำให้สีเข้มและจางยาก มักปรากฏเป็นจุดหรือปื้นสีน้ำตาลเทา น้ำเงินอมเทา กระจายบริเวณโหนกแก้ม ขมับ และรอบดวงตา ส่วนฝ้า (Chloasma) เกิดจากเม็ดสีที่อยู่ชั้นผิวตื้นถึงกลาง มักเป็นปื้นสีน้ำตาลอ่อนถึงเข้ม กระจายบนหน้าผาก จมูก โหนกแก้ม และมักเกิดจากฮอร์โมนและแสงแดดเช่นกัน
กระลึก อันตรายไหม
กระลึกเป็นภาวะที่เกี่ยวกับการสะสมเม็ดสี ไม่ใช่โรคร้ายแรงหรือมะเร็งผิวหนัง แต่หากปล่อยทิ้งไว้โดยไม่ดูแล อาจทำให้สีเข้มขึ้น กระจายเป็นปื้นกว้าง และส่งผลต่อความมั่นใจและภาพลักษณ์ของใบหน้าได้
กระลึก รักษาให้หายขาดได้หรือเปล่า?
กระลึกสามารถลดเลือนและปรับสีให้จางลงได้ด้วยการรักษาที่เหมาะสม เช่น เลเซอร์เฉพาะทาง ควบคู่กับการป้องกันแสงแดดและการดูแลผิว แต่เนื่องจากเม็ดสีฝังลึกในชั้นหนังแท้ การรักษาให้หายขาด 100% อาจทำได้ยาก และอาจต้องทำหลายครั้ง
วิธีรักษากระลึก ให้ใบหน้าเนียนใส
หลายคนที่สงสัยว่ากระลึกสามารถรักษาได้อย่างไร? ปัจจุบันมีวิธีรักษาที่ช่วยลดรอยคล้ำและทำให้ผิวใสขึ้นอย่างปลอดภัย ดังนี้
1. การรักษาโดยเลเซอร์ กระลึก
เลเซอร์เป็นวิธียอดนิยมในการรักษากระลึก เพราะสามารถกำจัดเม็ดสีที่ผิดปกติได้อย่างแม่นยำและรวดเร็ว ตัวอย่างเลเซอร์ที่ใช้รักษากระลึกได้แก่ Pico Laser หรือ Q-Switched Nd:YAG Laser ซึ่งจะปล่อยพลังงานแสงเข้าไปทำลายเม็ดสีส่วนเกินใต้ผิวหนัง ทำให้กระลึกแตกตัวเป็นอนุภาคเล็ก ๆ และถูกร่างกายกำจัดออกไปตามธรรมชาติ หลังการรักษาผิวจะค่อย ๆ เนียนใสขึ้น
2. รักษากระลึกโดยการบำบัดผิวด้วยความเย็น
วิธีนี้เป็นการใช้ความเย็นจัดหรือที่เรียกว่า Cryotherapy เพื่อทำให้เม็ดสีที่ผิดปกติในชั้นผิวถูกทำลาย แพทย์จะใช้ไนโตรเจนเหลวที่มีอุณหภูมิต่ำมากทาหรือพ่นไปบริเวณที่มีกระ เพื่อทำให้เซลล์เม็ดสีตายและหลุดลอกออกไปในที่สุด วิธีนี้เหมาะกับกระตื้น ๆ ที่อยู่บนผิวหนังชั้นบน แต่ควรทำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อป้องกันผลข้างเคียง เช่น การเกิดรอยแผลเป็น
3. รักษาโดยการกรอผิวด้วยเกล็ดอัญมณี
หรือ Microdermabrasion เป็นการใช้เครื่องมือที่มีปลายหัวกรอที่ทำจากผลึกคริสตัลขนาดเล็ก หรือเกล็ดอัญมณีพ่นและดูดออกไปพร้อม ๆ กัน เพื่อขจัดเซลล์ผิวหนังชั้นนอกที่ตายแล้ว รวมถึงเม็ดสีส่วนเกินที่ทำให้เกิดกระออกไป การรักษาด้วยวิธีนี้จะช่วยเผยผิวใหม่ที่ดูกระจ่างใสขึ้น และยังมีส่วนช่วยกระตุ้นการสร้างคอลลาเจน ทำให้ผิวเรียบเนียนขึ้นอีกด้วย วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีกระตื้น ๆ และต้องการผลลัพธ์ที่ค่อยเป็นค่อยไป
วิธีป้องกันกระลึกไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ
แม้จะรักษากระลึกให้จางลงแล้ว แต่ถ้าไม่ดูแลดี ๆ ก็มีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้ หมอมีวิธีป้องกันง่าย ๆ มาฝาก ดังนี้
1. ทาครีมกันแดดทุกวัน
เลือกครีมกันแดดที่มีค่า SPF 30 ขึ้นไป และป้องกันทั้ง UVA/UVB แม้ในวันที่ไม่เจอแดดจัดก็สำคัญค่ะ
2. หลีกเลี่ยงแสงแดดจัด
สวมหมวก กางร่ม หรือหาที่ร่มเมื่อต้องอยู่กลางแดดนาน ๆ จะช่วยลดการกระตุ้นเม็ดสี
3. หลีกเลี่ยงฮอร์โมนหรือยาที่กระตุ้นเม็ดสีโดยไม่จำเป็น
ถ้าจำเป็นต้องใช้ยาคุมกำเนิดหรือฮอร์โมนทดแทน ควรปรึกษาแพทย์เรื่องผลกระทบต่อผิวด้วย
4. ใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวที่อ่อนโยน
เลือกครีมหรือเซรั่มที่ช่วยปรับสีผิว ลดการสร้างเม็ดสี และหลีกเลี่ยงสารระคายเคือง
5. ติดตามผลการรักษาอย่างสม่ำเสมอ
หมอแนะนำให้เข้ามาปรึกษาเพื่อตรวจและปรับแผนการรักษา หากมีแนวโน้มว่ากระลึกจะกลับมา
แนวทางดูแลผิวเมื่อเป็นกระลึก
- ทาครีมกันแดดทุกวัน โดยเลือกครีมกันแดดที่มี SPF 30 PA++++ ขึ้นไป และป้องกันทั้ง UVA/UVB
- ใช้ผลิตภัณฑ์บำรุงผิวเหมาะสม ลดการสร้างเม็ดสีและหลีกเลี่ยงสารระคายเคือง
- หลีกเลี่ยงสิ่งกระตุ้นเม็ดสี เช่น ฮอร์โมนบางชนิดหรือเครื่องสำอางระคายเคือง
- รักษาตามคำแนะนำแพทย์ ใช้เลเซอร์หรือยาทาอย่างต่อเนื่องและติดตามผล
- ดูแลสุขภาพผิวโดยรวม พักผ่อน ดื่มน้ำเพียงพอ และลดความเครียด
คำถามที่เราพบบ่อย
ผิวแบบไหนเสียงเกิดกระลึกขึ้นมากที่สุด
ผิวเอเชียหรือผิวคล้ำบางระดับมักเสี่ยงเกิดกระลึกมากกว่า เนื่องจากมีเซลล์สร้างเม็ดสีทำงานไว แสงแดดและฮอร์โมนสามารถกระตุ้นให้รอยคล้ำชัดขึ้น
สาเหตุกระลึกในผู้ชาย
แม้ผู้ชายพบกระลึกได้น้อยกว่าผู้หญิง แต่สาเหตุหลักยังคงมาจากแสงแดด พันธุกรรม และฮอร์โมนบางชนิด เช่น การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนเพศชายหรือการใช้ยาฮอร์โมน
กระลึกรักษาเองได้ไหม
กระลึกไม่สามารถรักษาเองจนหายขาดได้ เพราะเม็ดสีฝังลึกในชั้นหนังแท้ หมอแนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อใช้เลเซอร์เฉพาะทางและควบคู่การดูแลผิวอย่างสม่ำเสมอ
กระลึก นานไหมถึงจะหาย
ระยะเวลาในการลดรอยกระลึกขึ้นอยู่กับความลึกของเม็ดสีและวิธีรักษา โดยทั่วไปอาจต้องทำหลายครั้งต่อเนื่องหลายสัปดาห์หรือหลายเดือน หมอแนะนำให้มีความอดทนและปฏิบัติตามคำแนะนำแพทย์อย่างเคร่งครัด
สรุป
การรักษาฝ้า กระลึกให้ใบหน้ากลับมาเนียนใสมีหลายวิธี ทั้งการใช้เลเซอร์ที่ทันสมัย การบำบัดด้วยความเย็น และการกรอผิวเพื่อผลัดเซลล์ผิวเก่า โดยแต่ละวิธีมีข้อดีและเหมาะกับสภาพผิวที่แตกต่างกัน
ที่ คลินิกผิวหนัง ลลิษา เรามีทีมแพทย์ผู้เฉพาะทางด้านผิวหนังคอยดูแลปัญหากระลึกครบวงจร ตั้งแต่การประเมินสภาพผิว วางแผนการรักษาด้วยเทคโนโลยีเลเซอร์ที่ทันสมัย จนถึงการให้คำแนะนำวิธีป้องกันไม่ให้กลับมาเป็นซ้ำ เพื่อให้คนไข้มั่นใจและมีผิวใส สุขภาพดีอย่างปลอดภัย
บทความโดย
ลลิษาคลินิก : คลินิกรักษาสิว ดูแลโดยแพทย์ผู้มีประสบการณ์ด้านผิวหนัง (ตจวิทยา) ที่พร้อมให้คำปรึกษาและดูแลปัญหาผิว
ใครที่กำลังเผชิญปัญหาผิวหน้า เป็นสิว ทำให้รู้สึกไม่มั่นใจ สามารถเข้ารับคำปรึกษาจากแพทย์ผู้มากประสบการณ์ด้านผิวหนังที่คลินิกผิวหนัง ลลิษา ได้ ฟรี!! ทุกสาขา
